In Veurne openden eind oktober 2020 de Provincie West-Vlaanderen en POM West-Vlaanderen de deuren van Acasus. Dit provinciaal centrum wordt hét aanspreekpunt voor particulieren, bouwprofessionals en lokale besturen die meer willen weten over duurzaam wonen, bouwen en verbouwen.
Met het nieuw gebouw wordt de werking van Acasus verankerd als provinciaal centrum voor duurzaam bouwen en renoveren in West-Vlaanderen. De belangrijkste doelstelling hierbij is de volledige bouwketen bewust maken van de noodzaak van duurzaam bouwen, door te inspireren, te demonstreren en kennis te delen.
Het Departement Omgeving van het Vlaams Planbureau voor Omgeving (VPO) richt de blik op het toekomstbestendige woonomgevingen. Naast integrale ruimtelijke duurzaamheid dient hierbij volop ingezet te worden op de impact van de omgeving op de gezondheid van haar bewoners.
Samen met het Departement Omgeving onderzocht het onderzoeksteam Atelier Romain, PPUL en Osar hoe we toekomstbestendige woonomgevingen kunnen ontwerpen opdat deze bijdragen tot de gezondheid van haar bewoners. De publicatie bevat zeven ambities voor het toekomstbestendig en gezond ontwerpen van woonomgevingen. Elke ambitie is uitgewerkt in meerdere concrete ontwerpfiches met richtlijnen. Deze tonen hoe de leefomgeving kan ontworpen worden opdat deze bijdraagt tot de gezondheid.
In een grensoverschrijdende samenwerking van architectuurorganisaties ontvangt AR-TUR, het centrum voor architectuur, stedelijkheid en landschap in de Kempen, samen met vijf Nederlandse partners een financiële impuls van de provincie Noord-Brabant voor het bouwen aan een Vlaams-Nederlands architectuurnetwerk.
Architectuurcentra BLASt (Breda), ACE (Eindhoven), BAi (Den Bosch), het architectuurfilmfestival TIAFF en AR-TUR starten hiermee een intensieve samenwerking. Op die manier wordt kennisuitwisseling over de grens aangejaagd en wil men een positieve impact creëren op ruimtelijke kwaliteit buiten de steden.
Met deze impulsgelden cultuur zal de komende twee jaar enthousiast aan grensoverschrijdende samenwerking van architectuurorganisaties gebouwd worden!
Hoe wil jij graag wonen in de toekomst? Door een test te doen en op die manier op een aantal stellingen te reageren krijg je een beter beeld van hoe we in de toekomst willen en kunnen wonen.
Na de test kun je voorstellen bekijken die laten zien hoe, op basis van jouw resultaten, het toekomstige wonen vandaag al vorm kan krijgen. Afhankelijk van de omgeving waar je op dit moment woont krijg je ook een beeld van plaatsen waar dit toekomstbeeld nu in Vlaanderen al realiteit is.
Na verwerking van de resultaten kunnen gemeentebesturen via het omgevingscontract een participatietraject op maat uitrollen. Het doel van dit traject is om een duurzame gedragsverandering op gang te brengen en te vertalen in lokaal woonbeleid.
In de WTCB-publicatie Naar een circulaire economie in de bouw vind je een inleiding tot de principes van de circulaire economie in de bouwsector. De monografie geeft een overzicht van wat de circulaire economie betekent of zou kunnen betekenen voor de bouwsector en van de kansen die ze creëert op het gebied van innovatiemogelijkheden, nieuwe markten, ….
Het begrip circulaire economie komt steeds meer in de belangstelling maar wat betekent dit nu eigenlijk? Na een korte inleiding over de socio-economische context die aan de grondslag lag van de opkomst van dit nieuwe model gaat het document dieper in op de betekenis ervan voor de bouwsector en dit aan de hand van drie grote thema’s:
● het ontwerp en de uitvoering van een gebouw volgens de principes van de circulaire economie
● urban mining
● circulaire business modellen.
Voor elk thema worden belangrijke aspecten beschreven, technische voorbeelden gegeven en een aantal goede voorbeelden aangereikt. Tevens wordt gekeken naar toekomstige ontwikkelingen, uitdagingen en mogelijkheden van circulair bouwen.
Op deze plaats werd eerder de schijnwerper op circulaire economie gericht. Zo biedt het project TOTEM -om de milieu impact van gebouwen te berekenen- interessante aanknopingspunten om de Belgische bouwsector te ondersteunen bij het verminderen van milieu impact. Verder blijken Circulaire business modellen absoluut de nodige voordelen te bieden en ontwikkelt in Westerlo Kamp C een circulair bedrijventerrein om circulair bouwen in de praktijk te brengen.
Extreme regenval en loodzware hitte zijn bedreigingen waartegen we in deze veranderende tijden dringend voorzorgen moeten nemen. Vooral op stedelijk niveau is bouwen bestand tegen hitte en water heel erg belangrijk.
Door klimaatverandering krijgen we vaker te maken met opeenvolgende hete dagen. Wanneer het daarbij ’s nachts onvoldoende afkoelt kan in de bebouwde omgeving het zogeheten ‘Urban Heat Island’ effect optreden. In een stedelijke omgeving wordt daarbij een steeds hogere constante temperatuur opgebouwd doordat overdag woningen, daken en bestrating een grote hoeveelheid warmte absorberen die ’s nachts onvoldoende afgestaan wordt. Dit kan bij risicogroepen ‘hittestress’ veroorzaken. Tijdens de hittegolf van 2003 zijn in Europa meer dan 80.000 mensen aantoonbaar aan de gevolgen van deze hittestress bezweken.
In het algemeen kan men stellen dat een bepaalde mate van klimaatbestendigheid vereist is. Deze kan bereikt worden door weloverwogen te werken aan weerbaarheid en veerkracht. Om te voorkomen dat bewoners massaal hun toevlucht zoeken in airconditioning, die veel energie verbruikt, het warmteprobleem vergroot en zo het klimaatvraagstuk op microniveau verergert, kan met behulp van specifieke groenstructuren voor verkoeling in een stedelijke omgeving gezorgd worden. Met 10% meer groen wordt het al snel 4 ºC koeler. Daarbij is wel van belang het assortiment, de mate van schaduwwerking en verdamping alsmede bestendigheid tegen zowel extreme droogte als extreme neerslaghoeveelheden van deze groenpartijen.
In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie 2018 staat dat Nederland in 2050 klimaatbestendig moet zijn. In de aanloop hiernaartoe moeten, uiterlijk in 2020, gemeenten bepaald hebben hoe klimaatbestendig ze nu zijn en welke maatregelen te treffen om klimaatbestendigheid te vergroten of te behouden. Hiervoor worden klimaatstresstesten uitgevoerd. Hoe dit het beste kan wordt de komende maanden uitgetest in pilots. Zonder helderziende gaven kan nu al voorspeld worden dat in de stedelijke omgeving bouwen bestand tegen hitte en water in de toekomst verplichte kost wordt.
Waar de klassieke bouw het best te vergelijken valt met een fossiele structuur leidt de opkomst en het stimuleren van de zogenaamde Smart Industry tot een slimmere bouwketen.
Smart Industry of ook wel Industry 4.0 is de naam voor een trend van automatisering en gegevensuitwisseling die gebruikt wordt bij industriële fabricagetechnieken.
Dit levert de nodige uitdagingen op. Zoals andere, meer vernuftige, producten vervaardigen met gebruik van minder energie en hergebruik van materiaal. En het zich steeds aanpassen aan en nieuwe oplossingen bieden voor veranderingen in de markt. Dit alles vraagt wel om een stevige drijfveer uit de sector.
Ontwerpen, bouwen en beheren van gebouwen waarin verschillende vormen van energie en water op de meest efficiënte manier ingezet worden is ondertussen gemeengoed. Dit levert een groeiende behoefte op aan samenwerking en beheer van data, niet alleen door alle betrokken partijen maar ook in elke fase van het leven van het gebouw.
‘Connect en collaborate’ zijn en blijven in de Smart Industry sleutelwoorden, het zoeken van nieuwe wegen is daarbij noodzaak.
Circulaire business modellen voor de gebouwde omgeving kunnen voor de bouwsector grote bijkomende voordelen opleveren. Door de baten te benadrukken wordt gehoopt dat meer bedrijven hier ook op in zullen spelen.
Wereldwijd is de bouwsector de grootste verbruiker van grondstoffen en hulpbronnen. In het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld verbruikt de bouwsector 60% van alle beschikbare grondstoffen. Binnen de EU is de bouw- en afbraaksector verantwoordelijk voor 25-30% van de totale hoeveelheid afval. Volgens een onderzoek, uitgevoerd door bouwbedrijf BAM, ingenieursbureau ARUP en the Ellen MacArthur Foundation, kan de integratie van circulaire business modellen in de sector ervoor zorgen dat bespaard kan worden op grondstof- en afvalverwerkingskosten.
In het rapport van dit onderzoek wordt benadrukt dat innovatie een uiterst belangrijke rol speelt bij het opschalen van circulaire business modellen. Zo moeten er databanken gecreëerd worden die inzicht bieden hoe bepaalde materialen opnieuw gebruikt kunnen worden. Een dergelijke database biedt daarnaast informatie over de restwaarde van gebruikte materialen aan het eind van de levenscyclus van een gebouw. Ook de verdere integratie van een BIM-model is cruciaal om mensen, processen en technologie samen te brengen zodat de efficiëntie en prestaties van circulaire business modellen verhoogd worden.
Digitale tools ondersteunen vandaag de organisatie en werking van het architectenkantoor. Dit van ontwerp tot visualisatie, van calculatie tot planning, van berekening tot uitvoering op de werf. Talloze softwarepakketten, applicaties en diensten zijn voorhanden maar welke digitale tools zijn een echte must in het architectenkantoor? En is de IT-infrastructuur hier klaar voor? 300 architecten kwamen het te weten tijdens de tweede editie van ‘Bits en Bytes in het architectenkantoor’. Deze NAV-infosessie met praktijkmarkt bood een staalkaart van wat de IT-markt voor architecten in petto heeft.
Dit jaar was er extra aandacht voor BIM. Met als ondertitel van A(rchitectenpraktijk) naar B(IM) werd aan de hand van sprekende voorbeelden een lans gebroken voor het gebruik van BIM in het architectenkantoor.
Tijdens de infosessie kwam IT in ruimste zin van het woord aan bod met de nadruk op hedendaagse technieken en een breed gamma aan software en diensten voor de architectenpraktijk. Na het seminarie kon men op de praktijkmarkt nader kennismaken met een aantal toepassingen en deze soms zelfs ter plaatse uitproberen.
Voor de tweede editie van ‘Bits en Bytes in het architectenkantoor’ was er ook een tweede locatie; naast Mechelen streek het seminarie deze keer neer in Nazareth.
Nog even nagenieten? Je vindt alle foto’s op navfoto.be
Om nieuws, innovatie en trends over te brengen naar bedrijven in de bouwsector is De Wijk van Morgen, een open platform voor innovatie, opgezet.
De bouwsector staat van oudsher bekend als conservatief en een archipel van kleine eilandjes. Gekende knelpunten houden momenteel open innovatie en de doorstroom van informatie tegen. Veel bedrijven in de bouwsector zijn absoluut innovatief bezig, ieder echter voor zich. Vaak weten ze van elkaar niet waarmee zij bezig zijn en kom je pas in het buitenland op een congres goede voorbeelden uit eigen regio tegen.
Het is noodzakelijk dat de bouwsector nu verandert. Business as usual is een sterfhuis scenario, waarvan elke dag nieuwe voorbeelden te vinden zijn. De nieuwe economie of de transitie om ons heen kenmerkt zich door een aantal trends: snel, direct, gepersonaliseerd, ontzorgend, horizontale platforms, nieuwe spelers en onwaarschijnlijke partners, cross sectoraal, digitaal, open, samenwerking, visie-gedreven, enzovoort. Dat zijn de trends die je overal ziet terugkomen in de nieuwe economie. De veranderingen zijn groot en de innovatie disruptief. Als de ‘conservatieve’ bouwsector deze switch nu niet maakt, zal zij de boot missen en komen er nieuwe spelers die de markt zullen overnemen.
Via de website De Wijk van Morgen volg je het laatste nieuws, doe je inspiratie op of kun je zelfs toetreden tot de community.
